قالب تزریقی - اندازه گیری ابعاد هندسی و تلرانس (قسمت چهارم)

به روز رسانی شده در: 06 فروردین 1403
زمان مورد نیاز برای مطالعه: 8 دقیقه
 قالب-تزریقی---اندازه-گیری-ابعاد-هندسی-و-تلرانس--(قسمت-چهارم)

کیفیت در صنعت ساخت و تولید موضوعی بسیار گسترده و پیچیده است

 

مقدمه

چندین متغیر مختلف، از پروانه­های صنعتی گرفته تا تاییدیه­های ابعادی و فرآیندی، باید مدنظر قرار گیرند. در اکثر موارد، جهت تولید قطعات در مقیاس بزرگتر، تضمین ثبات فرآیندهای تولید به واسطه­ی این رویه­ های کیفیت، ضروری است.  اساسا قبل از شروع هر فعالیتی باید تمامی جوانب را بررسی نمود، به ویژه در ارتباط با شاخص کارایی فرآیند CpK این ارزیابی باید چندین برابر باشد. اما همانگونه که می­دانیم، یک قطعه یا جزء نوعی می­تواند مشخصات، ابعاد و تلرانس­های بسیاری داشته باشد که در عملکرد آن تعیین­کننده هستند. در ادامه­ی مباحث درخت بحرانی در کیفیت CTQ، در مقاله­ی حاضر، به بررسی اندازه­گیری ابعاد هندسی و تلرانس GD&Tمی­پردازیم، همچنین مشخصات مختلف و قابلیت­های موجود اندازه­گیری ابعادی را در کنار شفافیتی که این خصوصیات در اختیار مشتریان­مان قرار می­دهد را به صورت کلی بیان می­کنیم.

اندازه­ گیری ابعاد هندسی و تلرانس GD&T چیست؟

GD&T یک زبان نمادین استاندارد صنعتی است که برای انتقال ابعاد هندسی مجاز به کار می­رود و نمایانگر تکامل فرآیند بازرسی کیفیت CTQ است. زمانی که یک مدل سه بعدی CAD را ارائه می­کنید، جزئیات مهمی از مشخصات قطعه را در اختیار ما قرار می­دهد. اما GD&T با نمایش مشخصات واضح­ تری مانند موقعیت یا میزان تختی سطح، که علاقه­ مند به دانستن آن­ها هستیم، در سطح بالاتری قرار می­گیرد. به بیان دقیق­ تر، GD&T مشخصات زیر را در اختیار ما قرار می­دهد:

موقعیت (Position)

موقعیت با در نظر گرفتن محور، نقطه یا صفحه، میزان اختلافی که یک مشخصه می­تواند از یک مکان مشخص دقیق داشته باشد را تعریف می­کند. تلرانس به صورت یک ناحیه­ی تلرانس دو یا سه بعدی در اطراف مکان حقیقی قرارگیری مشخصه­ی موردنظر است. این بدان معنی است که شما یک نقطه­ی دقیق برای موقعیت دارید و تلرانس میزان مجاز مغایرت از آن نقطه را نشان می­دهد. ناحیه­ی تلرانس معمولا به صورت قطری از یک دایره یا استوانه نشان داده می­شود.  

موقعیت

تخت بودن (Flatness)

این ویژگی مفهومی مشخص دارد و آن میزان تخت بودن سطح است. لازم به ذکر است که این نماد بدون توجه به سایر مشخصات یا اطلاعات مربوط به قطعه، میزان تخت بودن سطح را نشان می­د­هد. این مشخصه برای بیان یکنواختی تختی سطح بدون تنظیم سایر ابعاد نقشه مفید است و با دو صفحه موازی نشان داده می­شود.

تخت بودن

راستی (Straightness)

میزان راستی هم می­تواند به صورت راستی هر صفحه تعریف شود و هم از طریق میزان راستی خط میانه­ی به دست آمده DML بیان گردد. میزان راستی سطح یک فرم استاندارد است و برای تایید راستی یکنواخت در طول سطح مورد استفاد قرار می­گیرد. در حالی که این ویژگی معمولا برای مشخصه­ های مربوط به سطح بیان می­گردد، برای مشخصه­ های استوانه­ای نیز قابل ابراز است. در هر دو مورد، این مشخصه توسط واریانس یک سطح در مسیر یک خط مشخص، تعریف شده است.

همچنین DML در ارتباط با خمیدگی محور مرکزی قطعه، معمولا یک سیلندر، مورد استفاده قرار می­گیرد و از این نظر با میزان راستی سطح تفاوت دارد. در این مورد، DML یک تلرانس سه بعدی است که میزان مجاز خمیدگی یا پیچش محور مرکزی قطعه را تعریف می­کند.

راستی

مدور بودن (Circularity)

مدور بودن یا گردی میزان مغایرت مجاز بین یک مشخصه­ ی مدور و دایره­ ی حقیقی را تعریف می­کند. این تلرانس 2 بعدی، شکل دایره را از نظر مستطیلی و مربعی یا به طور کلی گرد نبودن، بررسی می­کند. همانند میزان تختی، مدور بودن نیز فارغ از سایر مشخصه­ ها و اطلاعات اندازه­ گیری می­شود.

مدور بودن

متحدالمرکز بودن (Concentricity)

متحدالمرکز بودن یا هم­م حوری، نقاط میانه­ی بدست­ آمده­ی مرکزی یک مشخصه­ ی موردنظر نسبت به یک محور مبنا را تعریف می­کند. این ویژگی به دلیل وابستگی آن به نقاط میانه­ی بدست آمده از ریاضی در مقایسه با محورهای فیزیکی مربوط به سطح در سایر مشخصه­ های بررسی شده، از پیچیدگی بیشتری برخوردار است.

متحدالمرکز بودن­

استوانه­ ای بودن (Cylindricity)

استوانه­ای بودن میزان مطابقت یک شی با یک استوانه ­ی حقیقی را نشان می­دهد. این تلرانس سه بعدی، گردی و راستی فرم کلی یک مشخصه­ ی سیلندری را تعریف می­کند. مجددا، این مشخصه نیز مستقل از سایر اطلاعات اندازه­ گیری می­شود و یک مرز سیلندری به عنوان معیار بررسی در اطراف شی سه بعدی ترسیم می­کند.

استوانه ای بودن

 

توازی (Parallelism)

توازی، جهت­ گیری مشخصه­ی مورد بررسی را نسبت به یک خط یا صفحه­ ی مبنا توصیف می­کند. عموما میزان موازی بودن یک صفحه­ ی سطح با یک صفحه مبنا را به صورت ناحیه­ ی تلرانس سه بعدی نشان می­دهد. تلرانس زاویه­ ی بین دو مشخصه را از طریق نظارت بر مکان مجاز قرارگیری صفحه، کنترل می­کند.

توازی

تعامد (Perpendicularity)

دو نوع تعامد وجود دارد: سطح و محور. تعامد، میزان نزدیکی زاویه­ی بین یک سطح یا خط با خط یا صفحه­ ی مبنا به 90 درجه را نشان می­دهد. به طور کلی، تعامد سطح برای تایید عمود بودن جهت سطح یک صفحه نسبت به صفحه مبنا به کار برده می­شود. تعامد محوری می­تواند به مشخصه دوار مرتبط باشد و مرز استوانه­ای محل قرارگیری مشخصه­ ی موردنظر را تعریف می­کند.

تعامد

پروفایل سطح (Profile of a Surface)

پروفایل سطح یک ناحیه­ ی تلرانس سه بعدی را معمولا برای یک شکل یا منحنی پیشرفته تعریف می­کند. پس وقتی اندازه ­گیری پروفایل روی یک سطح منحنی، مانند نوار، صورت می­گیرد، تمامی سطوح انحنا باید در ناحیه تلرانس قرار بگیرند. در این مورد، هر مغایرتی درون یا بیرون تلرانس باید در تلرانس پروفایل سطح قرار گیرد.

پروفایل سطح

همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد، ضمیمه­ ی مشخصات GD&T به قابلیت­های ارزیابی خودکار، سطح شفافیت بیشتری به فرآیند کنترل کیفیت می­بخشد.اگر تمایل دارید تا مشخصات مورد اشاره در پروژه­ ی بعدی شما مورد ارزیابی قرار بگیرد، تنها با اشاره به خلاصه ­ی ارزیابی، با مهندسین حاذق ما مشورت کنید یا با مدیر امور مشتریان خود صحبت کنید.

 

دیدگاه خود را بنویسید دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *