مقدمه
آلومینیوم یکی از موادی است که امروزه بیشترین ماشینکاری روی آن انجام شده است. در واقع فرآیندهای ماشینکاری CNC آلومینیوم از نظر تکرار اجرا پس از فولاد در رتبه ی دوم قرار دارند. عمدتا این امر به دلیل ماشینکاری عالی آن است.
در خالص ترین شکل آن، عنصر شیمیایی آلومینیوم نرم، انعطاف پذیر، غیر مغناطیسی و از نظر ظاهری سفید مایل به نقره ای است. با این حال، این عنصر تنها به شکل خالص مورد استفاده قرار نمی گیرد. آلومینیوم معمولا با عناصر مختلفی مانند منگنز، مس و منیزیم ترکیب می شود تا صدها آلیاژ آلومینیوم با خواص بهبود یافته ی گوناگون را تشکیل دهد. متداول ترین آلیاژهای آلومینیوم ماشینکاری شده و طبقه بندی آنها با استانداردهای مختلف را می توان در اینجا یافت.
آلومینیوم خالص
مزایای استفاده از آلومینیوم برای قطعات ماشینکاری CNC
اگرچه آلیاژهای آلومینیوم متعددی با درجات مختلف خواص وجود دارد، خواص بنیادین مشترکی تقریبا برای همه ی آلیاژهای آلومینیوم موجود است.
قابلیت ماشینکاری
آلومینیوم به راحتی با استفاده از فرآیندهای مختلف شکل گرفته و ماشینکاری می شود. می توان آن را به سرعت و به راحتی توسط ماشین ابزار برش داد؛ زیرا نرم بوده و به راحتی تراشیده می شود. همچنین قیمت کمتری داشته و نسبت به فولاد به توان کمتری برای ماشینکاری نیاز دارد. این ویژگیها هم برای ماشینکار و هم برای مشتری که قطعه را سفارش میدهد، مزایای بسیار زیادی دارد. علاوه بر این، قابلیت ماشینکاری خوب آلومینیوم به این معنی است که در حین ماشینکاری کمتر تغییر شکل میدهد. این امر منجر به دقت بالاتر می گردد؛ زیرا به ماشین های CNC این امکان را می دهد تا به تلرانس های بالاتری دست یابند.
نسبت استحکام به وزن
آلومینیوم حدود یک سوم چگالی فولاد را داراست. این امر باعث می شود تا نسبتا سبک باشد. آلومینیوم با وجود سبک بودن، از استحکام بسیار بالایی برخوردار است. این ترکیب استحکام و وزن سبک به عنوان نسبت استحکام به وزن مواد تعریف میشود. نسبت استحکام به وزن بالای آلومینیوم، آن را برای قطعات مورد نیاز در صنایع بسیاری از جمله صنایع خودروسازی و هوافضا مطلوب می سازد.
مقاومت در برابر خوردگی
آلومینیوم در شرایط معمول رطوبتی و جوی در برابر خراش و خوردگی مقاوم است. علاوه بر این، شما می توانید این خواص را با آنودی کردن نیز افزایش دهید. توجه به این نکته ضروری است که مقاومت در برابر خوردگی در گریدهای مختلف آلومینیوم متفاوت است. با این حال، گریدهای CNC که به طور منظم ماشینکاری می شوند، بیشترین مقاومت را دارند.
عملکرد در دماهای پایین
بیشتر مواد تمایل دارند برخی از خواص مطلوب خود را در دماهای زیر صفر از دست بدهند. برای مثال، هم فولادهای کربنی و هم لاستیک در دماهای پایین شکننده می شوند. اما آلومینیوم به نوبه ی خود نرمی، شکل پذیری و استحکام خود را در دماهای بسیار پایین نیز حفظ می کند.
رسانایی الکتریکی
رسانایی الکتریکی آلومینیوم خالص در دمای اتاق حدود 37.7 میلیون زیمنس بر متر است. اگرچه آلیاژهای آلومینیوم ممکن است رسانایی کمتری نسبت به آلومینیوم خالص داشته باشند، اما به اندازه کافی رسانا هستند تا قطعات ساخته شده از آنها در اجزای الکتریکی مورد استفاده قرار گیرند. از سوی دیگر، اگر رسانایی الکتریکی ویژگی مطلوب قطعه ی ماشینکاری شده نباشد، آلومینیوم ماده ی نامناسبی خواهد بود.
قابلیت بازیافت
از آنجایی که این امر یک فرآیند تولید کاهشی است، فرآیندهای ماشینکاری CNC مقدار زیادی براده تولید می کنند که مواد زائد محسوب می شود. آلومینیوم به شدت قابل بازیافت است؛ به این معنی که بازیافت آن به انرژی، تلاش و هزینه ی نسبتا کمی نیاز دارد. این امر باعث می شود که به گزینه ی مناسبی برای کسانی که میخواهند هزینه ها را جبران نموده و یا هدر رفت مواد را کاهش دهند، تبدیل شود. همچنین آلومینیوم را به ماده ای سازگار با محیط زیست برای ماشینکاری تبدیل می نماید.
پتانسیل آنودی کردن
آنودی کردن یک روش پرداخت سطح است که مقاومت در برابر خوردگی و سایش مواد را افزایش داده و در آلومینیوم به راحتی قابل دستیابی است. این فرآیند همچنین افزودن رنگ به قطعات آلومینیومی ماشینکاری شده را آسان تر می سازد.
آلیاژهای محبوب آلومینیوم برای ماشینکاری CNC
بر اساس تجربه ی ما در مجموعه، 5 گرید آلومینیوم زیر از جمله مواردی هستند که اغلب برای ماشینکاری CNC استفاده می شوند.
EN AW-2007 / 3.1645 / AlCuMgPb
نام های جایگزین: 3.1645؛ EN 573-3؛ AlCu4PbMgMn.
این آلیاژ آلومینیوم دارای مس به عنوان عنصر آلیاژی اصلی آن (5-4% مس) است. این یک آلیاژ با براده ی کوتاه بوده که علاوه بر بادوام، سبک و پرکاربرد بودن، مانند AW 2030، خواص مکانیکی بالایی دارد. همینطور برای رزوه کاری، عملیات حرارتی و ماشینکاری با سرعت بالا مناسب است. همه ی این ویژگی ها باعث شده تا EN AW 2007 به طور گسترده در تولید قطعات ماشین آلات، پیچ و مهره، میخ های پرچ، پیچ و میله های رزوه دار استفاده شود. با این حال، این گرید آلومینیوم دارای جوش پذیری و مقاومت در برابر خوردگی پایین است. لذا توصیه می شود پس از ماشینکاری قطعه، فرآیند آنودی کردن محافظتی صورت پذیرد.
EN AW-5083 / 3.3547 / Al-Mg4,5Mn
نام های جایگزین: 3.3547؛ آلیاژ 5083؛ EN 573-3؛ UNS A95083؛ ASTM B209؛ AlMg4.5Mn0.7.
AW 5083 به دلیل عملکرد عالی خود در محیطه ای سخت و خشن مشهور بوده، حاوی منیزیم و مقادیر کمی از کروم و منگنز است. این گرید در برابر خوردگی هم در محیط های شیمیایی و هم در محیط های مرطوب مقاومت بسیار بالایی دارد. از بین تمام آلیاژهای غیر قابل عملیات حرارتی، AW 5080 بالاترین استحکام را داراست. خاصیتی که حتی پس از جوشکاری نیز حفظ می شود. در حالی که این آلیاژ نباید در کاربردهایی با دمای بالاتر از 65 درجه ی سانتیگراد استفاده شود، در کاربردهای دمای پایین برتری محسوسی دارد.
با توجه به مجموعه ای از خواص مطلوب، AW 5080 در کاربردهای متعددی از جمله تجهیزات برودتی، صنایع دریایی، تجهیزات تحت فشار، کاربردهای شیمیایی، سازه های جوش داده شده و بدنه ی خودرو استفاده می شود.
EN AW 5754 / 3.3535 / Al-Mg3
نام های جایگزین: 3.3535؛ آلیاژ 5754؛ EN 573-3؛ U21NS A95754؛ ASTM B 209؛ Al-Mg3.
AW 5754 که یک آلیاژ آلومینیوم-منیزیم دارای بیشترین درصد آلومینیوم است، می تواند نورد، آهنگری و اکسترود شود. همچنین غیر قابل عملیات حرارتی بوده و برای افزایش استحکام می توان روی آن کار سرد انجام داد؛ اما در این حالت شکل پذیری کمتری دارد. علاوه بر این، این آلیاژ مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی داشته و از استحکام بالایی برخوردار است. با توجه به این خواص، قابل درک است که AW 5754 یکی از محبوب ترین گریدهای آلومینیوم ماشینکاری CNC باشد. معمولا در سازه های جوش داده شده، کاربردهای کفپوش، تجهیزات ماهیگیری، بدنه ی وسایل نقلیه، فرآوری مواد غذایی و پرچ ها استفاده می شود.
EN AW-6060 / 3.3206 / Al-MgSi
نام های جایگزین: 3.3206؛ ISO 6361؛ UNS A96060؛ ASTM B 221؛ AlMgSi0,5.
این یک آلیاژ آلومینیوم حاوی منیزیم و سیلیکون است. قابل عملیات حرارتی بوده و دارای استحکام متوسط، جوش پذیری و شکل پذیری خوب است. همچنین در برابر خوردگی بسیار مقاوم می باشد؛ خاصیتی که از طریق آنودی کردن می توان حتی آن را بیشتر نیز بهبود بخشید. EN AW 6060 اغلب در ساخت و ساز، فرآوری مواد غذایی، تجهیزات پزشکی و مهندسی خودرو استفاده می شود.
EN AW-7075 / 3.4365 / Al-Zn6MgCu
نام های جایگزین: 3.4365؛ UNS A96082؛ H30؛ Al-Zn6MgCu.
روی عنصر آلیاژی اولیه در این گرید از آلومینیوم است. اگرچه EN AW 7075 قابلیت ماشینکاری متوسط و خواص شکل دهی سرد ضعیفی داشته و برای جوشکاری و لحیم کاری نیز مناسب نیست، دارای نسبت استحکام به چگالی بالا، مقاومت عالی در برابر محیط های جوی و مرطوب و استحکام قابل مقایسه ای با برخی آلیاژهای فولادی می باشد. این آلیاژ در طیف وسیعی از کاربردها از جمله سیستم تعلیق گلایدر و دوچرخه، تجهیزات صخره نوردی، اسلحه سازی و ساخت ابزار قالب استفاده می شود.
EN AW-6061 / 3.3211 / Al-Mg1SiCu
نام های جایگزین: 3.3211، UNS A96061، A6061، Al-Mg1SiCu.
این آلیاژ حاوی منیزیم و سیلیکون به عنوان عناصر آلیاژی اصلی با مقادیر کمی مس است. با استحکام کششی 180 مگاپاسکال، یک آلیاژ با استحکام بالا بوده و برای سازههای با بارگذاری بالا مانند داربستها، ریل های قطار، قطعات ماشینآلات و صنایع هوافضا بسیار مناسب است.
EN AW-6082 / 3.2315 / Al-Si1Mg
نام های جایگزین: 3.2315، UNS A96082، A-SGM0،7، Al-Si1Mg.
این آلیاژ که به طور معمول از طریق نورد و اکستروژن ساخته می شود، دارای استحکام متوسط و جوش پذیری و هدایت حرارتی بسیار خوبی است. همچنین از مقاومت در برابر ترک های ناشی خوردگی بالایی برخوردار می باشد. مقاومت کششی آن از 140 تا 330 مگاپاسکال بوده و به شدت در سازه های دور از ساحل و کانتینرها استفاده می شود.
قطعات آلومینیومی ماشینکاری CNC شده
فرآیندهای ماشینکاری CNC آلومینیوم
شما می توانید آلومینیوم را با تعدادی از فرآیندهای ماشینکاری CNC که امروزه در دسترس هستند، ماشینکاری نمایید. برخی از این فرآیندها به شرح زیر است.
تراشکاری CNC
در عملیات تراشکاری CNC، قطعه کار در حالی می چرخد که ابزار برش تک نقطه ای در امتداد محور خود ثابت می ماند. بسته به دستگاه، یا قطعه کار و یا ابزار برش، حرکت پیشروی را در مقابل دیگری انجام می دهد تا بتواند مواد را حذف کند.
تراشکاری CNC
فرزکاری CNC
عملیات فرزکاری CNC رایج ترین مورد در ماشینکاری قطعات آلومینیومی است. این عملیات شامل چرخش یک ابزار برش چند نقطه ای در امتداد محور خود می باشد؛ در حالی که قطعه کار در امتداد محور خود ثابت می ماند. عمل برش و متعاقبا حذف مواد با حرکت پیشروی قطعه کار، ابزار برش و یا هر دوی آنها با هم انجام می شود. این حرکت را می توان در چندین محور انجام داد.
فرزکاری CNC
پاکت تراشی (حفره تراشی)
این فرآیند همچنین به عنوان فرزکاری حفره (پاکت) شناخته می شود. پاکت تراشی نوعی فرزکاری CNC است که در آن یک ناحیه ی توخالی در قطعه ماشینکاری می شود.
کف تراشی
کف تراشی در ماشینکاری شامل ایجاد یک سطح مقطع صاف بر روی سطح قطعه کار از طریق تراشکاری یا فرزکاری کف قطعه کار است.
کف تراشی
سوراخکاری CNC
سوراخکاری CNC فرآیند ایجاد سوراخ در قطعه کار است. در این عملیات، یک ابزار برش دوار چند نقطه ای با اندازه ای خاص در یک خط مستقیم عمود بر سطحی که قرار است سوراخ کاری شود، حرکت نموده و در نتیجه به طور موثر سوراخی ایجاد می کند.
ابزارهای ماشینکاری آلومینیوم
عوامل مختلفی بر انتخاب ابزار ماشینکاری CNC آلومینیوم تاثیر می گذارد.
طراحی ابزار
ابعاد مختلفی از هندسه ی ابزار وجود دارد که به کارایی آن در ماشینکاری آلومینیوم کمک می کند. یکی از این موارد تعداد شیار آن است. به منظور جلوگیری از مشکل در تخلیه ی براده در سرعت های بالا، ابزار برش ماشینکاری آلومینیوم CNC باید 3-2 شیار داشته باشد. تعداد بیشتر شیارها منجر به تولید براده های کوچکتر شده و موجب گیر کردن براده های بزرگ تولید شده از آلیاژهای آلومینیوم می گردد. هنگامی که نیروهای برش کم بوده و خروج براده برای فرآیند بسیار مهم است، باید از 2 شیار استفاده کنید. برای تعادل کامل خروج براده و استحکام ابزار، از 3 شیار استفاده نمایید.
شیار ابزار
زاویه مارپیچ زاویه ی بین خط مرکزی ابزار و خط مستقیم مماس در امتداد لبه ی برش بوده و یکی از ویژگی های مهم ابزارهای برش می باشد. در حالی که زاویه مارپیچ بالاتر براده ها را سریعتر از یک قطعه جدا می کند، اصطکاک و گرما را نیز در حین برش افزایش می دهد. این امر ممکن است باعث شود که براده ها در حین ماشینکاری CNC آلومینیومی با سرعت بالا به سطح ابزار جوش بخورند. از طرف دیگر، یک زاویه مارپیچ کمتر، گرمای کمتری تولید می کند؛ اما ممکن است به طور موثر براده ها را حذف نکند. برای ماشینکاری آلومینیوم، زاویه مارپیچ 35 یا 40 درجه برای کاربردهای خشن و زاویه مارپیچ 45 درجه برای پرداخت کاری مناسب می باشد.
زاویه مارپیچ
زاویه آزاد
زاویه آزاد یکی دیگر از عوامل مهم برای عملکرد صحیح یک ابزار است. یک زاویه ی بیش از حد بزرگ باعث می شود که ابزار در کار فرو رفته و بلرزد. از طرفی زاویه ی خیلی کم نیز باعث اصطکاک میان ابزار و کار می شود. زوایای آزاد بین 6 تا 10 درجه برای ماشینکاری آلومینیوم CNC بهترین هستند.
جنس ابزار
کاربید ماده ی مناسبی برای ابزارهای برش مورد استفاده در ماشینکاری CNCآلومینیوم است. از آنجایی که برش آلومینیوم از نوع نرم می باشد، آنچه درمورد ابزار برش آلومینیوم مهم است، سختی نیست، بلکه توانایی حفظ لبه ی تیز تیغه است. این قابلیت در ابزار کاربیدی وجود داشته و به دو عامل اندازه ی دانه ی کاربید و نسبت اتصال بستگی دارد. در حالی که اندازه ی دانه ی بزرگتر، منجر به تولید مواد سختتر میشود، اندازه ی دانههای کوچکتر، تولید مواد سختتر و مقاومتر در برابر ضربه را تضمین مینماید که در واقع ویژگی مورد نیاز ما است. دانه های کوچکتر برای دستیابی به ساختار دانه بندی خوب و استحکام مواد به کبالت نیاز دارند.
با این حال، کبالت در دماهای بالا با آلومینیوم واکنش داده و لبه ای از آلومینیوم را روی سطح ابزار تشکیل می دهد. نکته ی کلیدی این است که از یک ابزار کاربید با مقدار مناسب کبالت (20-2٪) استفاده نمایید تا این واکنش را به حداقل رسانده و در عین حال استحکام لازم را حفظ کنید. ابزارهای کاربیدی معمولا بهتر از ابزارهای فولادی بوده و سرعت های بالا در ماشینکاری CNC آلومینیوم را نیز تحمل می نمایند.
علاوه بر جنس ابزار، پوشش ابزار عامل مهمی در کارایی برش آن است. ZrN (زیرکونیوم نیترید)، TiB2 (تیتانیوم دیبورید) و پوشش های الماس مانند، برخی از پوشش های مناسب برای ابزارهای مورد استفاده در ماشینکاری CNC آلومینیوم می باشند.
پیشروی ها و سرعت ها
سرعت برش، همان سرعت چرخش ابزار برش است. آلومینیوم می تواند سرعت برش بسیار بالایی را تحمل نماید؛ لذا سرعت برش آلیاژهای آلومینیوم بیشتر به محدودیت های دستگاه مورد استفاده بستگی دارد. سرعت باید به همان اندازه ای باشد که در ماشینکاری CNC آلومینیوم عملی است؛ زیرا این امر احتمال تشکیل لبه های انباشته را کاهش داده، در زمان صرفه جویی می کند، افزایش دما در قطعه را به حداقل می رساند و شکستگی براده و پرداخت را نیز بهبود می بخشد. سرعت دقیق مورد استفاده بر اساس آلیاژ آلومینیوم و قطر ابزار متفاوت می باشد.
نرخ پیشروی، فاصله ای است که قطعه کار یا ابزار در هر دور ابزار حرکت می کند. پیشروی مورد استفاده به پرداخت مورد نظر، استحکام و سختی قطعه کار بستگی دارد. برش های خشن به پیشروی 0.15 تا 2.03 میلیمتر در دور نیاز داشته و برش های پرداخت به پیشروی 0.05 تا 0.15 میلیمتر در دور نیاز دارند.
مایع برش
علیرغم قابلیت ماشینکاری آن، هرگز آلومینیوم را به صورت خشک براده برداری نکنید؛ زیرا این کار باعث ایجاد لبه های انباشته می شود. سیالات برش مناسب برای ماشینکاری CNC آلومینیوم، امولسیون های روغن محلول و روغن های معدنی هستند. از به کار بردن مایعات برش حاوی کلر یا گوگرد فعال خودداری نمایید؛ زیرا این عناصر باعث ایجاد لکه روی آلومینیوم میشوند.
فرآیندهای پس از ماشینکاری
پس از ماشینکاری یک قطعه ی آلومینیومی، فرآیندهای خاصی وجود دارد که می توانید برای بهبود خواص فیزیکی، مکانیکی و ظاهری آن قطعه انجام دهید. متداولترین فرآیندها به شرح زیر است.
ساچمه زنی و ماسه پاشی
ساچمه زنی یک فرآیند پرداخت کاری در جهت بهبود خواص ظاهری است. در این فرآیند، قطه ی ماشینکاری شده توسط دانههای شیشهای ریز و با استفاده از یک تفنگ هوای بسیار تحت فشار که به طور موثر مواد را جدا نموده و سطح صافی را ایجاد میکند، هدف قرار می گیرد. این روش، پرداختی براق یا مات را برای آلومینیوم به ارمغان می آورد. پارامترهای اصلی فرآیند برای ساچمه زنی، اندازه ی دانه های شیشه ای و میزان فشار هوای مورد استفاده است. فقط زمانی از این فرآیند استفاده نمایید که تلرانس ابعادی یک قطعه مهم نباشد.
سایر فرآیندهای پرداختکاری شامل پولیش کاری و رنگ آمیزی است.
علاوه بر ساچمه زنی، روش ماسه پاشی نیز وجود دارد که از یک جریان پرفشار ماسه برای حذف مواد استفاده می کند.
پوشش دهی
این فرآیند شامل پوشش دادن یک قطعه ی آلومینیومی با مواد دیگری مانند روی، نیکل و کروم می باشد. این کار برای بهبود فرآیندهای صورت پذیرفته روی قطعات و احتمالا از طریق فرآیندهای الکتروشیمیایی انجام می شود.
آنودی کردن
آنودی کردن یک فرآیند الکتروشیمیایی است که در آن یک قطعه ی آلومینیومی در محلول اسید سولفوریک رقیق شده فرو رفته و یک ولتاژ الکتریکی در سراسر کاتد و آند اعمال میشود. این فرآیند به طور موثر سطوح ظاهری قطعه را به یک پوشش اکسید آلومینیوم سخت و از نظر الکتریکی غیر واکنش پذیر تبدیل می نماید. چگالی و ضخامت پوشش ایجاد شده به قوام محلول، زمان فرآیند و جریان الکتریکی بستگی دارد. همچنین می توانید از فرآیند آنودی کردن برای رنگ آمیزی یک قطعه استفاده نمایید.
پوشش پودری
فرآیند پوشش پودری شامل پوشش دادن یک قطعه با پودر پلیمر رنگی با استفاده از تفنگ اسپری الکترواستاتیک است. سپس قطعه را در دمای 200 درجه سانتیگراد می گذارند تا خشک شود. پوشش پودری استحکام و مقاومت در برابر سایش، خوردگی و ضربه را بهبود می بخشد.
عملیات حرارتی
قطعات ساخته شده از آلیاژهای آلومینیوم قابل عملیات حرارتی، ممکن است برای بهبود خواص مکانیکی خود تحت این عملیات قرار گیرند.
کاربرد قطعات آلومینیومی ماشینکاری شده به وسیلهی CNC در صنعت
همانطور که قبلا گفته شد، آلیاژهای آلومینیوم دارای تعدادی خواص مطلوب هستند. از این رو، استفاده از قطعات آلومینیومی ماشینکاری شده به وسیله ی CNC در صنایع مختلف از جمله موارد زیر گریزناپذیر است:
· هوافضا: به دلیل نسبت استحکام به وزن بالا، چندین مورد از اتصالات هواپیما از آلومینیوم ماشینکاری شده ساخته می شود.
· خودرو: مشابه صنعت هوافضا، چندین قطعه مانند شفت و سایر قطعات در صنعت خودروسازی نیز از آلومینیوم ساخته شده است.
· الکتریکی: با داشتن رسانایی الکتریکی بالا، قطعات آلومینیومی ماشینکاری شده به وسیله ی CNC اغلب به عنوان قطعات الکترونیکی در لوازم الکتریکی استفاده می شود.
· مواد غذایی/ دارویی: از آنجایی که قطعات آلومینیومی با اکثر مواد آلی واکنش نمی دهند، نقش مهمی در صنایع غذایی و دارویی ایفا می کنند.
· ورزش: آلومینیوم اغلب برای ساخت تجهیزات ورزشی مانند چوب بیسبال و سوت های ورزشی استفاده می شود.
· سرمازایی: توانایی آلومینیوم برای حفظ خواص مکانیکی خود در دماهای زیر صفر، قطعات آلومینیومی را برای کاربردهای برودتی مطلوب می سازد.